World Tourism Day દર વર્ષે 27 સપ્ટેમ્બરે સમગ્ર વિશ્વમાં ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસનો મુખ્ય હેતુ પ્રવાસનના મહત્વને સમજાવવાનો છે. પ્રવાસન માત્ર ફરવા-ફરાવાનું સાધન નથી, પરંતુ તે દેશોની અર્થવ્યવસ્થા, સંસ્કૃતિ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોને મજબૂત બનાવે છે.
World Tourism Day નો ઇતિહાસ
વિશ્વ પ્રવાસન દિવસની શરૂઆત વિશ્વ પ્રવાસન સંગઠન (UNWTO – United Nations World Tourism Organization) દ્વારા 1980થી કરવામાં આવી હતી. 27 સપ્ટેમ્બર તારીખ એટલા માટે પસંદ કરવામાં આવી કે 1970માં UNWTOનું બંધારણ તે જ દિવસે સ્વીકારવામાં આવ્યું હતું. આ દિવસને ઉજવવાનો હેતુ એ હતો કે લોકોને પ્રવાસનના સામાજિક, આર્થિક અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો વિશે જાગૃત કરવું.
આ વાંચો: Dwarka Gujarat Tourism 2025: દ્વારકા પ્રવાસની સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા
World Tourism Dayનું મહત્વ
આજના સમયમાં પ્રવાસન વિશ્વની સૌથી ઝડપથી વિકસતી ઉદ્યોગોમાંનું એક છે. ઘણા દેશોની અર્થવ્યવસ્થા પ્રવાસન પર આધારિત છે.
- પ્રવાસન દ્વારા નવા રોજગારના અવસર ઊભા થાય છે.
- સ્થાનિક હસ્તકલા, કલા, સંગીત અને ખોરાકને વૈશ્વિક ઓળખ મળે છે.
- જુદા જુદા દેશોના લોકો વચ્ચે સાંસ્કૃતિક વિનિમય થાય છે.
- પર્યટન દેશોની GDP વધારવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
World Tourism Day લોકોમાં આ જાગૃતિ ફેલાવે છે કે જવાબદાર પ્રવાસન કેવી રીતે પ્રકૃતિનું સંરક્ષણ, પરંપરાઓનું જતન અને સ્થાનિક લોકોના જીવનમાં સુધારો કરી શકે છે.
દર વર્ષે World Tourism Dayની થીમ
દર વર્ષે World Tourism Day માટે અલગ અલગ થીમ નક્કી કરવામાં આવે છે. આ થીમ દ્વારા પ્રવાસનને વૈશ્વિક પડકારો અને તકો સાથે જોડવામાં આવે છે.
ઉદાહરણ તરીકે:
- 2017: Sustainable Tourism – A Tool for Development
- 2020: Tourism and Rural Development
- 2023: Tourism and Green Investments
આવી થીમ દ્વારા દુનિયાભરના દેશોને યાદ અપાવવામાં આવે છે કે પ્રવાસન માત્ર મજા-મસ્તી માટે નથી, પરંતુ ટકાઉ વિકાસ અને પર્યાવરણ માટે પણ મહત્વપૂર્ણ છે.
પ્રવાસનનો આર્થિક ફાળો
પ્રવાસન ઉદ્યોગને ઘણીવાર “સ્મોક-લેસ ઈન્ડસ્ટ્રી” કહેવામાં આવે છે કારણ કે તે પર્યાવરણને ઓછું નુકસાન કરે છે અને મોટાપાયે રોજગાર આપે છે.
- ભારતમાં પ્રવાસન દેશની GDPમાં આશરે 9% ફાળો આપે છે.
- વિશ્વભરમાં લાખો લોકો સીધા કે પરોક્ષ રીતે પ્રવાસન સાથે જોડાયેલા છે.
- હોટલ, ટ્રાન્સપોર્ટ, માર્ગદર્શક, હસ્તકલા, ખાદ્યપદાર્થો – બધાને પ્રવાસનથી લાભ મળે છે.
World Tourism Day અને સાંસ્કૃતિક જોડાણ
પ્રવાસનથી લોકો નવી ભાષાઓ, રીત-રિવાજો, તહેવારો અને પરંપરાઓ સાથે પરિચિત થાય છે. ભારત જેવા દેશોમાં, જ્યાં વિવિધતા છે ત્યાં પ્રવાસન દેશની એકતા અને “વસુધૈવ કુટુંબકમ્”ના વિચારને મજબૂત બનાવે છે.
World Tourism Day આપણને યાદ અપાવે છે કે પ્રવાસન દ્વારા વિશ્વને એક પરિવાર તરીકે જોવું શક્ય છે.
જવાબદાર પ્રવાસનની જરૂરિયાત
આજકાલ પર્યાવરણ પ્રદૂષણ અને કુદરતી સંસાધનોની હાનિ મોટા પડકાર છે. પ્રવાસન વધતા પ્રકૃતિ પર દબાણ વધી શકે છે. તેથી જવાબદાર પ્રવાસન અપનાવવું જરૂરી છે.
- પ્લાસ્ટિકનો ઓછો ઉપયોગ કરવો.
- સ્થાનિક સંસ્કૃતિ અને પરંપરાનો સન્માન કરવો.
- પ્રકૃતિને નુકસાન ન થાય તે રીતે પ્રવાસ કરવો.
- સ્થાનિક ઉત્પાદનો અને સેવાઓને પ્રાથમિકતા આપવી.
World Tourism Day દ્વારા વિશ્વને સંદેશ આપવામાં આવે છે કે “ટકાઉ પ્રવાસન” જ ભવિષ્યનું પ્રવાસન છે.
ભારતમાં World Tourism Dayની ઉજવણી
ભારતમાં પ્રવાસન એક મોટો ઉદ્યોગ છે. દર વર્ષે લાખો વિદેશી પ્રવાસીઓ ભારતની મુલાકાત લે છે. 27 સપ્ટેમ્બરે ભારતમાં વિવિધ કાર્યક્રમો થાય છે જેમ કે:
- પ્રવાસન મંત્રાલય દ્વારા થીમ આધારિત સેમિનાર અને કોન્ફરન્સ.
- રાજ્યોમાં સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો અને મેળા.
- હેરિટેજ સાઇટ્સ પર વિશેષ કાર્યક્રમો.
- વિદ્યાર્થીઓ માટે સ્પર્ધાઓ અને જાગૃતિ અભિયાન.
ભવિષ્યમાં પ્રવાસનની તકો
ટેકનોલોજી સાથે પ્રવાસનનો સ્વરૂપ બદલાઈ રહ્યો છે. આજે લોકો ઓનલાઈન ટિકિટ બુકિંગ, વર્ચ્યુઅલ ટૂર અને ગ્રીન ટ્રાવેલ જેવા નવા વિકલ્પો અપનાવી રહ્યા છે. ભવિષ્યમાં World Tourism Day વધુ ને વધુ “ડિજિટલ અને ઈકો-ફ્રેન્ડલી” પ્રવાસન પર ભાર મૂકે તેવી શક્યતા છે.
આ વાંચો: Devbhoomi dwarka 2025: ઇતિહાસ, ભૌગોલિક સ્થિતિ, ધાર્મિક મહત્ત્વ અને પર્યટન સ્થળો
નિષ્કર્ષ
World Tourism Day માત્ર એક દિવસ નથી, પરંતુ પ્રવાસનના મહત્વને ઉજાગર કરતો વૈશ્વિક ઉત્સવ છે. તે આપણને યાદ અપાવે છે કે પ્રવાસનથી આપણે માત્ર નવી જગ્યાઓ જ નથી જોતાં, પરંતુ નવી સંસ્કૃતિઓને પણ સમજીએ છીએ, લોકો સાથે જોડાઈએ છીએ અને પ્રકૃતિની કદર કરીએ છીએ. જવાબદાર અને ટકાઉ પ્રવાસન અપનાવીને આપણે ભવિષ્યની પેઢી માટે પણ વિશ્વને સુંદર બનાવી શકીએ છીએ.